29 Ekim 2017 Pazar

Yaşasın Cumhuriyet

Cumhuriyet Bayramı...

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 29 Ekim 1923'te "Cumhuriyet" yönetimi ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim günü Türkiye Cumhuriyeti'nde kutlanan milli bayramdır.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, cumhuriyetin onuncu yılı kutlamalarının yapıldığı 29 Ekim 1933 tarihinde okuduğu 10. Yıl Nutku'nda bu günü "En Büyük Bayram" olarak nitelendirmiştir.

-----

1 Kasım 1922... 

Saltanat kaldırılmış ve saltanatın kaldırılmasıyla beraber Osmanlı Devleti resmen sona ermiştir. 

24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması imzalanmış, yeni bir devletin temelleri atılmış fakat devletin yönetim biçimi henüz belirlenmemiştir.

11 Ağustos 1923 tarihinde, ikinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi ilk toplantısını yapmıştır. 13 Ekim 1923'te Ankara, başkent ilan edilmiştir.

Bu dönemde Mustafa Kemal Atatürk, egemenliğin ulusa dayandığı bir sistem olan cumhuriyet yönetiminin ilanı için hazırlıklar yapmaya başlamıştı. Atatürk 28 Ekim 1923 akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya'da yemeğe çağırmış ve "Efendiler, yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz!" demiştir. 

29 Ekim 1923 günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan "Cumhuriyet" önergesini Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne vermiştir. Meclis önergeyi kabul etmiştir ve böylece Türkiye Devleti'nin yeni yönetim biçimi "Cumhuriyet", yeni ismi "Türkiye Cumhuriyeti Devleti" olarak belirlenmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk, kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olmuştur.

Cumhuriyette, Atatürk'ün de söylediği gibi, egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Millet, kendini yönetme yetkisini, kendilerini temsil eden milletvekilleri aracılığı ile kullanır. Cumhuriyet yönetiminde, yurttaşların seçme ve seçilme hakkı vardır. Seçilen temsilciler, yasaları tasarlar ve yöneticileri millet adına denetler. Millet, seçimle yöneticileri seçebilir.

29 Ekim 1923 tarihinde, devletin yönetim biçiminin cumhuriyet olarak ilan edilmesi, aynı gece atılan 101 pare top ile kutlanmıştır. 1924 yılında, cumhuriyetin ilanı şenliklerle kutlanmıştır. 2 Şubat 1925'te Dışişleri Bakanlığınca düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim'in bayram olması önerilmiştir. Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelenmiş ve 18 Nisan'da karara bağlanmıştır. 19 Nisan'da teklif TBMM tarafından kabul edilmiştir. Bu kanun ile 29 Ekim günü, 1925'ten itibaren ülke içinde ve dış temsilciliklerde bayram olarak kutlanmaya başlamıştır.

----- 

10. Yıl Nutku'ndan...

29 Ekim 1933, Ankara...

"Türk milleti!

Bugün Cumhuriyetimizin onuncu yılını doldurduğu, en büyük bayramdır. Kutlu olsun!

Bu anda, büyük Türk milletinin bir ferdi olarak, bu kutlu güne kavuşmanın, en derin sevinci ve heyecanı içindeyim.

Yurttaşlarım!

Az zamanda çok ve büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan, Türkiye Cumhuriyeti'dir.

Yurdumuzu dünyanın en mamur ve en medeni memleketleri seviyesine çıkaracağız. 

Milli kültürümüzü, muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız. 

Türk milletinin karakteri yüksektir. 

Türk milleti çalışkandır. 

Türk milleti zekidir.

Türk milleti milli birlik ve beraberlikle güçlükleri yenmesini bilmiştir.

Türk milletinin yürümekte olduğu terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meşale, müspet ilimdir.

Şunu da ehemmiyetle tebarüz ettirmeliyim ki, yüksek bir insan cemiyeti olan Türk milletinin tarihi bir vasfı da, güzel sanatları sevmek ve onda yükselmektir.

Türk milleti!

Ebediyete akıp giden her on senede, bu büyük millet bayramını, daha büyük şereflerle, saadetlerle, huzur ve refah içinde kutlamanı gönülden dilerim.

Ne mutlu Türk'üm diyene!"

Mustafa Kemal Atatürk


Atatürk'ün Cumhuriyet'in 10. yıl kutlamaları sırasında çekilen fotoğrafı

"10. Yıl Nutku"nun tamamını okumak ya da dinlemek isterseniz aşağıda verdiğim linkleri tıklayabilirsiniz...

* Yazı için tıklayınız...

* Mustafa Kemal Atatürk'ün kendi sesinden video için tıklayınız... 

* Ayrıca "10. Yıl Marşı" için tıklayınız...     





Kaynak: Wikipedia